“Geachte leiders, waarom heeft u de Vakbeweging vernietigd?” Volkskrant, 18 april 2012

Geachte meneer Van der Kolk, geachte mevrouw Jongerius

Het is op dit roerige moment in onze economische geschiedenis, dat ik u een doodeenvoudige vraag wil stellen. Voor het gemak ga ik nu even voorbij aan uw gebrek aan belangstelling voor de grote en groeiende groep op de arbeidsmarkt waartoe ikzelf behoor: de kleine zelfstandigen. Zij vangen de eerste en ergste schokken op de arbeidsmarkt op. Dat doen zzp-ers zonder uitzicht op werkloosheidsuitkering, pensioen, vakantiegeld, tegemoetkomingen in kinderopvang en meestal zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering. De verwachting is dat in 2012 meer dan 50 procent van de hoogopgeleide zzp-ers meer dan een maand zonder opdracht zal zitten. Laat ze, om het nu niet nodeloos ingewikkeld te maken, nog even zitten.

Waar het mij om gaat is dit. Nederland staat op een sociaal-economisch keerpunt. Maatschappelijke en politieke spanningen lopen op, en de brandblusser die we de afgelopen zestig jaar hanteerden, is leeg.

In de politiek verlammen polarisatie en populisme het probleemoplossend vermogen van de overheid. Tegelijkertijd staat Nederland voor serieuze problemen: financiële instabiliteit en de dreigende onbetaalbaarheid van pensioenen en andere arrangementen, dalend onderwijspeil en dito innovatiekracht, afbraak van natuur, en een laagopgeleide klasse die vreest dat ze tot de verliezers van globalisering hoort en zich afkeert van de staat.

Het zijn tijden voor wijs, robuust bestuur. In een wanhopig verlangen daadkracht uit te stralen, zoekt deze regering haar toevlucht in symboolwetgeving. Honderddertig kilometer en een boerkaverbod; het zijn de schaamlappen van een impotent bestuur.

De afgelopen zestig jaar kende Nederland vaker sociaal-economische tegenslag. Telkens was er iets van een uitweg. Economische neergang kon worden bestreden door groei aan te jagen. Maatschappelijk verlies werd afgekocht met subsidies of uitkeringen. Maar die brandblusser is dus op.

Allereerst zitten hoge staatsschulden in de weg – Keynesiaanse investeringen vergroten de staatsschuld, wat leidt tot een afwaardering door de rating agencies, waarop  de rente over die grotere staatsschuld wordt verhoogd en groei onmogelijk is – een deadlock, in beroerd Nederlands. Verder staan we er in het Westen niet lekker voor met onze krimpende bevolking en krimpende voorraden hulpbronnen.

Je zou kunnen zeggen dat onze crisis steeds meer wordt als een infectie zonder antibiotica om haar te bestrijden. En daar komt u om de hoek kijken, meneer Van der Kolk en mevrouw Jongerius. U maakt deel uit van het medisch team van onze economie. U hoort bij de sectie die afgelopen zestig jaar onder bemiddeling van de SER heikele politiek-economische kwesties inpolderde tot een compromis.

Nu zijn we getuige van ingrijpende maatregelen op het gebied van arbeid, welzijn en sociale zekerheid. Radicale hervorming van de arbeidsmarkt is nodig. Niet eerder hadden werknemers zozeer behoefte aan visonair leiderschap van de vakbeweging.

De arbeiders die u tientallen jaren contributie betaalden, hebben nu vertegenwoordiging nodig. Niet alleen is hun baan onzeker, ook hun pensioen blijkt kwetsbaar, en als hervormingen uitblijven, is er straks minder werk voor de arbeiders die hun vertrouwen in u hebben gesteld.

Maar u bent niet bezig hun belangen te behartigen. Netzomin geeft u leiding de nodige structuurveranderingen. U geeft zich over aan egomane driften. In de meest letterlijk zin vecht u elkaar de tent uit. De FNV heeft zichzelf opgeheven. Uw animositeit maakt een nieuwe vakbeweging weinig levensvatbaar.

De SER, als overlegorgaan voorheen een machtige institutie, verloor haar invloed toen uw vakcentrale aan interne twist ten onder ging. Bernard Wientjes van  werkgeversvereniging VNO-NCW lacht zich rot. Voor hem stonden de deuren al open bij dit kabinet dat het bedrijfsleven verhief tot alfa en omega van ons nationale belang.

Nu kan ik me indenken dat u na al die jaren vakbondswerk toe bent aan iets anders; ik waag het te vermoeden dat u werk maakt van een aardige burgemeesterspost hier of daar. Toch zal er zodra er in het Catshuis een akkoord is, een microfoon onder ook uw neus worden geschoven. U kunt niet meer leveren dan symboolretoriek.

Mijn vraag aan u is simpel: Waarom heeft u besloten om op het moment dat de vakbeweging meer dan ooit nodig was, haar te vernietigen?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *