De eerste dagen in Broek in Waterland zat ze op de bank en las ze boeken uit onze bibliotheek. Het seizoen van de machete, Ze maken ons allemaal dood, getuigenissen van de genocide in Rwanda.
Juliette is een Tutsi uit Rwanda. Ze heet niet echt Juliette, maar wanneer ik over haar schreef, ging het over de vlucht van twee geliefden. Haar vader had gezworen haar verloofde te vermoorden. Haar verloofde is namelijk maar half Tutsi. Om hun veiligheid te garanderen, noemde ik ze Romeo en Juliette.
We leerden elkaar kennen in Uganda. Onderduikers waren ze en Juliette was doodziek. Omdat het in Kampala wemelt van de Rwandezen, durfden ze hun sloppenwoning niet uit. Het spaargeld was op. Uit werken gaan te gevaarlijk.
Uiteindelijk hebben ze valse Congolese identiteitspapieren bemachtigd en zijn ze op het Ugandese platteland gaan wonen. Tot Juliette terug wilde. “Ik moet snel zwanger worden, dan is het hele probleem over”, bezwoer ze. “Mijn vader zal niet de vader van zijn nageslacht ombrengen.”
Maar de haat zakt niet en Juliette wil naar Nederland. Ze heeft een ticket en meer gespaard en ze wil hier komen studeren.
Nog nooit was ze in Europa. Voorafgaand aan haar komst las ze niets over Nederland.
Na drie dagen legt Juliette de genocideboeken weg. We gaan naar Amsterdam. Eerst vanaf onze woonark roeien naar de overkant. Dan met de bus naar Centraal Station. We oefenen met tram en trein, we varen door de grachten en wandelen door de stad. Op het museumplein wijs ik haar de musea.
De volgende dag staat Juliette om half negen klaar. Haar wollen muts is af. Op onze vragende blikken zegt ze alleen: “Ik ga naar de stad”, en weg is ze. Voor het eerst haalt ze de riemen van een roeiboot door het water. Neemt de bus. Loopt naar het Rijksmuseum. Ze eet net als de dag daarvoor een hotdog op het plein en gaat dan naar het Van Gogh museum.
Om vijf uur zweeft Juliette naar binnen. ‘Stralen’ is een understatement, op Cloud Nine was ze geweest. Vandaag heeft iemand de vrijheid geproefd.
**
Verscheen in Internationale Samenwerking, sept 2011